محققان در آزمایشگاه علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی(CSAIL) در موسسه فناوری ماساچوست(MIT) به تازگی مقاله‌ای درباره یک خلبان هوش مصنوعی منتشر کرده‌اند که می‌تواند در کنار انسان‌ها کار کند و مواقعی که توجه انسان به وظایف حیاتی نیست، آنها را بر عهده بگیرد. این سیستم که Air Guardian به فارسی نگهبان هوا نام دارد از شبکه‌های عصبی مایع برای پردازش اطلاعات در لحظه و پاسخ سریع به وضعیت استفاده می‌کند.

این سیستم به گونه‌ای طراحی شده که وقتی انسان توجه لازم را ندارد، کنترل را به دست بگیرد و زمانی که توجه فرد بازگشت کنترل را به خلبان سپرده و آن را رها کند.

لینگهائو یین(Linghao Yin)، محقق موسسه فناوری ماساچوست می‌گوید که این سیستم می‌تواند بدون نیاز به جلسات آموزشی جداگانه با هر خلبان یا خلبانانی سازگار شود و بر فراز زمین‌های مختلف کار کند.

مدیریت ترافیک هوایی نیز بخش حیاتی پرواز است و با افزایش وسایل نقلیه هوایی مانند پهپادهای تحویلی و تاکسی‌های هوایی، انتظار می‌رود در آینده بسیار پیچیده‌تر شود.

انتظار می‌رود سیستم‌های هوش مصنوعی نقش فزاینده‌ای در مدیریت ترافیک هوایی ایفا کنند و شرکت‌هایی مانند ایرباس در حال حاضر از تخصص خود برای ابداع راه حل‌های خودکار استفاده می‌کنند. راه حل مدیریت ترافیک دیجیتال ایرباس که تحت عنوان مدیریت ترافیک بدون سرنشین(UTM) نامیده می‌شود، با هدف کمک به کنترل کننده‌های انسانی برای هدایت حرکت هواپیماها و احتمالا روزی بدون نیاز به دخالت انسان ایجاد شده است.

موانع نظارتی چیست؟

بزرگترین نگرانی در مورد اجازه استفاده از هوش مصنوعی در هوانوردی یا هر روش دیگر حمل و نقلی، ایمنی است. از آنجایی که این زمینه نسبتا جدید است، کشورها و نهادهای نظارتی جهانی هنوز مقرراتی را در مورد استفاده از هوش مصنوعی برای استفاده عمومی تنظیم نکرده‌اند، چه رسد به اینکه قوانینی برای هدایت پروازها تعیین کنند.

به نظر می‌رسد استفاده از هوش مصنوعی با برخی اصول ایمنی هوانوردی که به ثبات و پیش بینی پذیری پاداش می‌دهند، در تضاد است. از سوی دیگر، هوش مصنوعی ذاتا برای ایجاد نتایج بهتر در طول زمان طراحی شده است.

آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا(EASA) مقدمات حل این تناقض را آغاز کرده و اولین کسی بوده که نقشه راه هوش مصنوعی را در سال ۲۰۲۰ منتشر کرد. در ماه مه امسال، این آژانس نسخه به روز شده نقشه راه را با جدول زمانی واضح‌تر برای هوش مصنوعی ارائه کرد.

آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا در نقشه راه خود، سه سطح هوش مصنوعی یعنی سطوح ۱، ۲ و ۳ را مشخص کرده است. در سطح اول، سیستم‌های هوش مصنوعی از خلبانان انسانی پشتیبانی می‌کنند در حالی که در سطح دوم، هوش مصنوعی با خلبانان انسانی کار می‌کند. در سطح ۳A، هوش مصنوعی قادر خواهد بود تصمیمات خود را بگیرد و اقداماتی را انجام دهد که ممکن است توسط یک انسان نادیده گرفته شود و در سطح ۳B، هوش مصنوعی قادر خواهد بود در صورت لزوم بدون حضور خلبان انسانی کار کند.

نقشه راه آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا به وضوح نشان می‌دهد که این سیستم انسان محور باقی می‌ماند و خلبان انسانی یا فرمانده پرواز است یا در حلقه تصمیم‌گیری حضور دارد. علاوه بر این، یک عامل هوش مصنوعی خارجی برای نظارت بر اقدامات سیستم هوش مصنوعی مورد نیاز خواهد بود و تمام خروجی‌ها با استفاده از یک سیستم پشتیبان بررسی خواهند شد.

اداره هوانوردی فدرال توصیه می‌کند که برنامه‌های آزمایشی هوش مصنوعی باید به گونه‌ای طراحی شوند که تکامل سیستم به خودی خود غیرممکن باشد.

لینگهائو یین افزود که رابط انسان و ماشین بهتری وجود خواهد داشت تا اطمینان حاصل شود که هرگز تضاد بین انسان و ماشین به وجود نمی‌آید.

چه زمانی هوش مصنوعی به تنهایی پرواز را به دست می‌گیرد؟

براساس نقشه راه آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا، اتوماسیون هوش مصنوعی سطح ۱ می‌تواند بلافاصله شروع شود و از سال ۲۰۲۵ آغاز به کار کند. در طول دهه آینده، اتوماسیون سطح ۲ احتمالا راه‌اندازی می‌شود و ما شاهد کار مشترک انسانها با هوش مصنوعی خواهیم بود.

این در واقع به این معنی است که قبل از سال ۲۰۳۵، می‌توانیم خلبانانی را ببینیم که با هوش مصنوعی در داخل کابین کار می‌کنند.

با این حال، هوش مصنوعی کاملا خودمختار(سطح ۳b) دورتر از دسترس است و ممکن است تا اواسط قرن طول بکشد تا واقعا عملی شود. البته، یک سوال بی‌پاسخ این است که آیا مسافران آماده هستند تا مرگ و زندگی خود را به دست یک خلبان هوش مصنوعی بسپارند؟ پاسخ این سوال را زمان خواهد داد.

منبع: ایسنا