به گفته حمید غوابش؛ کارشناس صنعت هوایی تا زمانی که دولت به دستوری بودن نرخ خدمات پا فشاری می کند کاهش عرضه و فرسودگی ناوگان هوایی نتایج آن خواهند بود.

به گزارش تین نیوز، بسیاری از فعالان صنعت هوایی در کشور، دخالت دولت در قیمت گذاری در این صنعت را یکی از عوامل تاثیرگذار بر این صنعت می دانند. این مسئله نیز تا حدی سوددهی شرکت های فعال در این حوزه را تحت تأثیر قرار داده است. این مسئله در نهایت به عدم تمایل شرکت ها در جهت بهبود بخش فنی ناوگان خود می انجامد؛ چراکه مواردی مانند تعمیرات و نگهداری، بیمه، و خرید قطعات جدید، جدای از تحریم ها، نیازند هزینه های بالایی است که باید از سود این شرکت ها تأمین شود. با این حال قیمت گذاری بر روی بلیت ها به طور طبیعی سوددهی شرکت ها و در نتیجه خدمات آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.

حمید غوابش-کارشناس صنعت هوایی، در گفتگو با خبرنگار تین نیوز عنوان کرد: نارضایتی از بازار حمل و نقل هوایی و کمبود ظریفت پاسخگویی به نیازهای بازار از معضلات امروز این صنعت است.  می توان بازار حمل و نقل هوایی را با مدل اقتصادی عرضه و تقاضا بررسی تا فهم بهتری از شرایط امروز آن داشت.

وی در تشریح بازار حمل و نقل هوایی موجود کشور به کمک مدل اقتصادی عرضه و تقاضا اذعان داشت:بطور کلی عوامل بسیاری در افزایش تقاضای کالا و خدمات موثرند؛ عواملی همچون کاهش قیمت، افزایش درآمد و قدرت خرید مردم، تغییر سلایق و انتظارات و افزایش جمعیت و مصرف کننده. از طرفی دیگر نظر به اینکه تقاضای حمل و نقل هوایی اشتقاقی است و تحت تاثیر توسعه سایر صنایع است، افزایش تقاضا در صنعت گردشگری می تواند تقاضای خدمات حمل و نقل هوایی را افزایش دهد. باید توجه کرد که تقاضای حمل و نقل هوایی دوره ای نیز بوده و در فصول و روزها و ساعت های مختلف میزان آن متفاوت است.

کاهش تقاضای حمل ونقل هوایی

به گفته غوابش تکلیفی بودن نرخ باعث می شود شرکتهای هواپیمایی قادر نباشند نرخ عرضه خود را متناسب با میزان تقاضا تنظیم کنند. بدیهی است که اگر امکان افزایش نرخ در دوره های پر تقاضا وجود نداشته باشد در دوره های کم تقاضا شرکت های هواپیمایی با ضرر و زیان مواجه خواهند شد.

وی ادامه داد: قیمت بلیت هواپیما نسبت به ده سال پیش از ۴۵ دلار به ازای هر ساعت پرواز به ٢٢ دلار در سال ١۴٠٣ کاهش یافته است. جمعیت  کشور در این ده سال افزایش و در عین حال روش های حمل و نقل جایگزین توسعه مطلوب نیافته و از جذابیت کافی بر خوردار نیستند و هزینه فرصت آنها برای متقاضیان بالا است. بنابراین می توان تصور کرد که تقاضای حمل و نقل هوایی نسبت به سالهای گذشته افزایش داشته باشد.

شرط قیمت تعادلی چیست؟

غوابش با تصریح این نکته که در سمت عرضه بلیت هواپیما نیز ما با کاهش ناوگان و کاهش بهره وری آن مواجه هستیم خاطرنشان کرد: نمی توان انتظار داشت که نرخ بلیت هواپیما به نصف کاهش یابد و عرضه ثابت بماند. عرضه در واقع به مقدار کالا و خدماتی گفته می شود که تولید کننده آن مایل به فروش آن به قیمتی مشخص است. کاهش نرخ به معنای کاهش درآمد و افزایش هزینه فرصت است که امر توسعه ناوگان و نوسازی آن را ناممکن می سازند. در حال حاضر نیز مشاهده می شود که برخی از شرکت های هواپیمایی تعدادی از ناوگان خود را بدلیل غیر اقتصادی بودن زمین گیر کرده اند.

در چنین شرایطی قیمت تعادل شکل نخواهد گرفت؛ زیرا قیمت تعادل تنها در صورت برابری عرضه و تقاضا شکل می گیرد. در حالت قیمت تعادل در صورت افزایش قیمت، مازاد عرضه شکل گرفته و فروش با مخاطره مواجه می شود و تولید کننده به ناچار به قیمت تعادل بر خواهد گشت. عکس آن نیز صادق است در صورت ارایه قیمت پایینتر از قیمت تعادل تقاضای مازاد شکل گرفته و بازار با کمبود مواجه می شود؛ شرایطی که بازار حمل و نقل هوایی امروز با آن روبرو است. وقتی تقاضا افزایش و عرضه کاهش یابد قیمت تعادل نیز افزایش پیدا خواهد کرد اما تغییرات در مقدار تعادل نامعلوم خواهد بود.بطور کلی قیمت تعادل در بازاری شکل خواهد گرفت که در آن نه مازادی وجود دارد و نه کمبودی.

شرکتهای هواپیمایی ناچار به پذیرش نرخ های تکلیفی هستند

غوابش در ادامه توضیح داد: در حال حاضر شرکتهای هواپیمایی در شرایطی ناچار به پذیرش نرخ های تکلیفی هستند که همه خرید خدمات خود را همچون هندلینگ، کیترینگ، تعمیرات به نرخ آزاد خریداری کرده و هزینه های خدمات ناوبری و فرودگاهی را نیز بر اساس نرخ ارز اعلامی بانک مرکزی به دولت پرداخته می کنند. در حال حاضر فقط نرخ سوخت از سوبسید برخودار است . در چنین شرایطی تعادل عرضه و تقاضا به شدت بهم میریزد.

این کارشناس صنعت هوایی معتقد است: تنها دو راه برای افزایش عرضه متصور است؛ افزایش نرخ خدمات و افزایش بهره وری از طریق تسهیل نوسازی ناوگان و ورود بازیگران جدید به بازار حمل و نقل هوایی کشور. تا زمانی که دولت به دستوری بودن نرخ خدمات پا فشاری می کند کاهش عرضه و فرسودگی ناوگان نتایج آن خواهند بود.