9 سال پیش در چنین روزهایی هواپیمایی ماهان رکورد ورود هواپیمای پهن پیکر را شکست. اما هواپیمایی که می توانست مسافران ایرانی را بدون واسطه به استرالیا و ژاپن برساند، امروزه نیاز مسافران کانکشن دبی و استانبول را تامین می کند.

به گزارش تین نیوز، 9 سال پیش در چنین روزهایی بود که صنعت هوانوردی ایران شاهد اتفاقی غیر منتظره بود: ورود همزمان 8 فروند ایرباس پهن پیکر به کشور. ایرباس A340 که عملا به عنوان جایگزین بوئینگ 747 در ناوگان هوایی کشور خودنمایی می کرد در سالهای اخیر ماموریت ویژه آن جابجایی مسافران به مقصد دبی و استانبول شده است.

در آن زمان، شرکت هواپیمایی ماهان با ثبت رکوردی موفق شد تعداد ۹ فروند ایرباس به صورت دسته جمعی وارد کشور کند که در سه فرودگاه امام، مهرآباد و مشهد پارک شدند؛ مجموعا یک فروند ایرباس ۳۲۱، یک فروند ایرباس ۳۰۰-۳۴۰ و هفت فروند ایرباس ۶۰۰-۳۴۰ طی چند ساعت وارد ایران شدند. فرایند خرید و آماده سازی جهت ورود این هواپیماها بیش از یکسال طول کشیده بود. حالا با ورود 8 فروند ایرباس 340، تعداد این هواپیما در ناوگان هوایی ایران در کنار ایرباس تشریفاتی ریاست جمهوری به 9 فروند می رسید (پیش از آن هواپیمایی آسمان نیز یک فروند ایرباس A340 وارد ایران کرده بود که بعدها در اختیار تشریفات ریاست جمهوری قرار گرفت). پیش تر نیز در در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ هواپیمایی ماهان طی دو مرحله ی ۵ و ۸ فروندی مجموعا تعداد ۱۳ فروند ایرباس ۶۰۰-۳۰۰ را به کشور وارد کرد، اما رکورد سال ۱۳۹۴ در ورود ایرباس های ۳۴۰ همچنان بی سابقه باقی ماند. 

ایرباس A340 به کجا پرواز می کرد؟

در دوره کوتاه پسابرجام و بهبود روابط سیاسی ایران با غرب، پروازهای متعدد اروپایی و شرق آسیایی با بهره گیری از ایرباس A340 ماهان برقرار شد. شهرهای پاریس، ونیز، لندن و آتن در کنار شهرهای بزرگ چین مثل شانگهای، پکن و گوآنگژو در میان معروف ترین مقاصد پروازی ماهان در آن زمان بودند. توسعه خطوط پروازی ماهان تا جایی پیش رفت که این شرکت قصد برقراری پروازهای مستقیم تهران به سیدنی استرالیا را داشت. همچنین پرواز تهران به توکیو نیز در دستور کار ماهان قرار داشت. نکته جالب در آن زمان شکل گیری پروازهای کانکشن بین اروپا و آسیا بود، به طوریکه مسافران کانکشن بین یکی از شهرهای چین و آتن یونان از طریق فرودگاه امام جابجا می شدند که نوید روزهای روشن تری را می داد.

چند فروند ایرباس A340  در ایران داریم؟

تین نیوز در تاریخ 21 دی ماه 1401، تعداد 16 فروند ایرباس A340 را در کشور گزارش کرده بود. بر این اساس، 14 فروند متعلق به هواپیمایی ماهان بود که چهار فروند آن در زمستان 1401 وارد ناوگان هوایی کشور شد. دو فروند دیگر به ترتیب متعلق به تشریفات ریاست جمهوری و هواپیمایی معراج بوده است. صفحه اخبار هوانوردی ایران در کانال تلگرامی خود در روز چهارشنبه 19 اردیبشهت ماه 1403 گزارش داد که در سال 1401، تعداد سه فروند ایرباس A340-600 ماهان ایر به ونزوئلا فروخته شد. این کشور در پروازهای هفتگی خود از کاراکاس به تهران از این نوع پرنده استفاده می کند. 

آیا ایرباس A340 هواپیمای اقتصادی است؟ 

در پاسخ به این سوال می بایست عوامل متعددی را در نظر گرفت. نخست آنکه ما در شرایط تحریم های گسترده قرار داریم و عملا امکان خرید هواپیمای نو برای ما میسر نیست، لذا در این شرایط حق انتخاب ایران برای خرید هواپیما محدود است. اینکه چه هواپیمایی وارد کشور شود در پشت پرده و توسط لابی افراد ذی نفوذ تعیین می شود. لذا نمی توان به شرکت ماهان و دیگر شرکت های داخلی خرده گرفت که چرا هواپیماهایی را به کشور وارد می کنند که به دلیل غیر اقتصادی بودن دیگر تولید نمی شوند. با این اوصاف دور از ذهن نیست که حتی روزی ایرباس A380 نیز (به شرط فراهم بودن زیرساخت های فرودگاهی) وارد ناوگان هوایی کشور شود. لازم به ذکر است که برخی می گویند که هواپیمایی لوفتهانزای آلمان همچنان از این نوع هواپیما استفاده می کند که در پاسخ این افراد باید متذکر شویم که بزرگترین شرکت هواپیمایی اروپا در برنامه ای بلند مدت قصد دارد تا تمامی ایرباس های A340 خود را بازنشسته کند که این فرآیند زمان بر خواهد بود.

از طرف دیگر در دنیای امروز به نظر بسیاری از کارشناسان خبره صنعت هوانوردی، هواپیماهای چهار موتوره به دلیل مصرف بالای بنزین و عدم تکمیل ظرفیت در برخی مسیرهای دور برد، کارایی اقتصادی لازم را ندارند. نخستین بار شرکت هواپیمایی امارات به عنوان بزرگترین بهره بردار ایرباس A340 در جهان، به شرکت هواپیماسازی ایرباس هشدار داد که در صورت عدم بهینه سازی این هواپیما و استفاده از موتورهایی با مصرف پایین تر سوخت، به دنبال جایگزین برای این پرنده خواهد رفت. اندکی پس از این قبیل هشدارها، کمپانی ایرباس پایان تولید ایرباس A340 را رسما اعلام کرد. هواپیمایی امارات اخیرا اعلام کرده بود که در سیاست گذاری جدید خود تصمیم گرفته است که تا 20 سال آینده ایرباس های A380 خود را بفروشد و با پرنده های اقتصادی تر مانند ایرباس A350 جایگزین کند. 

نکته بعدی که بدان بی توجهی می شود مقصد پروازی این نوع هواپیماست. ایرباس A340 به شکل بالقوه در مسیرهای دور برد کارایی دارد و حتی در مسیرهای برد متوسط مانند مقاصد اروپایی به شرط تکمیل ظرفیت بیش از 70 درصدی می توان آن پرواز را اقتصادی دانست. حال فرض کنید که پرنده ای در ابعاد ایرباس A340 در ناوگان هوایی کشور فعال باشد و عمده پروازهای آن به دو فرودگاه بزرگ منطقه یعنی دبی و استانبول باشد. در سال های اخیر و با گسترش تحریم ها علیه صنعت هوانوردی کشور و به خصوص هواپیمایی ماهان، پروازهای اروپایی این شرکت هواپیمایی به حریم اتحادیه اروپا کاملا لغو شد. لذا بخش قابل توجهی از شبکه پروازی ماهان بر مقاصد منطقه مانند امارات و ترکیه متمرکز شد. هواپیمایی که می توانست مسافران ایرانی را بدون واسطه به استرالیا و ژاپن برساند، امروزه نیاز مسافران کانکشن فرودگاه دبی و استانبول را تامین می کند.