رئیس جمهور وعده داد که فرودگاه قم تا پایان دولت سیزدهم افتتاح شود. می گفتند که می خواهند شهر فرودگاهی چند هزار هکتاری بسازند، حالا مسابقات تیراندازی در سایت فرودگاه قم برگزار می گردد. سالهاست که از کلنگ زنی فرودگاه قم می گذرد و همچنان افتتاح این فرودگاه چشم انتظار توجه ویژه مسئولان ذی ربط است. 

به گزارش تین نیوز، اواخر دهه هشتاد بود که عملیات ساخت شهر فرودگاهی قم با حضور رئیس وقت مجلس کلنگ زنی و آغاز شد. پروژه ای که از همان ابتدا انتقادات بسیاری را متوجه خود ساخت و به دلیل فاصله نزدیک آن با فرودگاه امام عملا فرودگاهی فاقد توجیه اقتصادی و عملیاتی خطاب شد. در گذر این 14 سال، این پروژه با مشکلات متعدد اقتصادی و حتی حقوقی مواجه شده که سبب متوقف شدن کامل پروژه گردید، حالا ابراهیم رئیسی، رئیس دولت وعده داده که فرودگاه قم تا دو سال آینده به بهره برداری خواهد رسید. 

جالب آن است که سرمایه گزار این پروژه در آن وقت رویای ساخت یک شهر فرودگاهی در ابعاد جهانی را داشت و برای آن حمام سنتی و باشگاه تیراندازی نیز در نظر گرفته بود. طبق ادعای مسئولان وقت پروژه، فرودگاه قم ظرفیت پذیرش ایرباس A380 را برای پروازهای بین المللی خواهد داشت و حتی در جلسات خصوصی با برخی اصحاب رسانه مطرح شده بود که این فرودگاه می خواهد جاذبه بیشتری نسبت به فرودگاه امام داشته باشد، به نحوی که پروازهای استرالیا به ایران به جای فرودگاه امام در فرودگاه قم بنشیند (در حالی که از ابتدای انقلاب تاکنون پروازی بین ایران و استرالیا برقرار نشده است).

در چند سال ابتدایی، زیرساخت های اولیه نظیر باند پروازی و ترمینال مسافری به شکلی ناقص پیش رفت، اما طبق پیش بینی ها، در میانه کار و به دلیل مشکلات حقوقی و مالی، پروژه فرودگاه قم به کمای کامل فرو رفت. چند دولت آمدند و رفتند و هیچ عزم راسخی برای رسیدگی به این پروژه وجود نداشت. متاسفانه سرمایه گذار این پروژه نیز در ایام کرونا دار فانی را وداع گفت که این نیز وضعیت نامعلوم فرودگاه قم را پیچیده تر کرد.

وعده جدید رئیسی برای افتتاح فرودگاه قم تا پایان دولت

اکنون بعد از گذشت ۱۴ سال زمزمه هایی به گوش می‌رسد که دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رئیسی قصد تکمیل این پروژه غیر اقتصادی را دارد. در این ارتباط وزیر راه و شهرسازی در جریان سفر رئیس جمهور به قم از عزم دولت سیزدهم برای بهره برداری از فرودگاه قم خبر داد و گفت: در جلسه ۲۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ با حضور رئیس جمهوری مشکلات و موانع آن مورد بررسی قرار گرفت تا با رفع آن هرچه سریع تر آن ها، فرودگاه قم به اتمام برسد و تحویل مردم شود. شخص رئیس جمهور نیز در جریان این سفر وعده داد که کارگاه مونوریل برای تکمیل این پروژه فعال شده و پروژه فرودگاه قم هم تا پایان دولت سیزدهم تکمیل خواهد شد. ضمن ابراز خرسندی از وعده مقام اول اجرایی کشور، متاسفانه هیچ اطلاعات دقیقی از میزان بودجه ریزی و آمار اولیه از ظرفیت اسمی فرودگاه در فاز اول ارائه نشده که بتوان با استناد به آن ها در مورد آینده این فرودگاه تحلیل های مطلوبی ارائه کرد.

آیا ساخت فرودگاه قم اقتصادی است؟ 

بدون هیچ گونه غرض ورزی و صرفا بر اساس مصلحت ملی می خواهیم دلایلی را ذکر کنیم که فرودگاه قم به هیچ وجه توجیه پذیری اقتصادی ندارد. در طول دهه های متمادی، کشورمان شاهد ساخت فرودگاه های توجیه ناپذیر بوده که به کرات در مورد این گونه طرح های غیر اقتصادی سخن رانده شده و قصد نبش قبر نداریم. فرض کنید برخی ها محرومیت و دور بودن از مراکز جمعیتی کشور را بهانه قرار می دادند تا برای شهر خودشان فرودگاه بسازند که اکنون شاهد فرسودگی آن ها هستند، اما ماجرای فرودگاه قم متفاوت است. ساخت یک شهر فرودگاهی با ابعاد چند هزار هکتاری آن هم در فاصله ۷۰ کیلومتری فرودگاه امام (هاب نخست هوانوردی کشور) با کدام منطق و استدلال می تواند توجیه پذیر باشد؟ برخی در جواب می گویند که از این فرودگاه پروازهای زیارتی برقرار خواهد شد، آری، یکی از ظرفیت های این فرودگاه پروازهای زیارتی است اما قطعا قم را نمی توان با مشهد مقدس قیاس گرفت. چرا که مشهد علاوه بر کشش خاص برای پروازهای زیارتی داخلی و چه بین المللی، خود نیز یک قطب بزرگ اقتصادی و صنعتی کشور به حساب و علاوه بر آن دومین شهر پرجمعیت کشور محسوب می گردد که طبعا نیاز پروازی خاص خود را می طلبد.

از طرف دیگر بر همگان مبرهن است که طرح توسعه فرودگاه امام به عنوان فرودگاه اول کشور سال هاست به حاشیه کشیده شده و منطقا توسعه آن نیز دغدغه اول مسئولان امر نیست، یا بهتر است بگوییم هیچ امیدی نیست که فرودگاه امام بتواند هاب پروازی در منطقه شود (با وجود رقبای سرسخت حاشیه خلیج فارس)، حال چگونه قم می خواهد راه های نرفته فرودگاه امام را طی کند؟ 

آب فرودگاه قم را از کجا تامین می کنید؟

بر فرض که در منطقه طرلاب یک شهر فرودگاهی ساختید، از کجا می خواهید آب مورد نیاز آن را تامین کنید؟ کلانشهر قم که تا ده ها سال درگیر مشکل کم آبی بوده است چگونه می خواهد چند هزار هکتار زمین بایر را آب رسانی کند؟ به راستی که فرودگاه امام نیز هنوز با مشکلات تامین آب دست و پنجه نرم می کند، لذا ساخت یک شهر فرودگاهی جدید در فاصله کمتر از صد کیلومتری فرودگاه امام (آن هم در استان قم با سبقه کم آبی) کاری بس زیان بار است.

پروازهای قم با کدام هواپیما برقرار خواهد شد؟

در چند سال اخیر ناوگان هوایی کشور در وضعیت کاملا فشل به سر برده است، به نحوی که در ماه های گذشته کمبود بلیت در برخی مسیرهای داخلی توجهات را به ماجرای کمبود ناوگان و به عبارتی زمینگیر شدن بخش قابل توجهی از ناوگان معطوف ساخت. حال فرض کنید که یک فرودگاه جدید به دیگر فرودگاه های فعلی کشور اضافه گردد. حتی در صورت افتتاح فرودگاه قم تا پایان دولت رئیسی با کدام هواپیماها پروازهای فرودگاه قم را برقرار می کنید؟