محمد امین کیانفر* :

بروز مسائل و شبهاتی در خصوص مسائل مربوط به چگونگی تعیین تعرفه و ظرفیت هواپیما و نرخ پرواز و چگونگی تقسیم نرخ حمل و نقل بین شرکت های حمل و نقل هوایی، سبب شد که اتحادیه بین المللی حمل و نقل هوایی ( یاتا) را در سال 1945 میلادی ایجاد نمایند.

یاتا از سه رکن اصلی تشکیل شده است که عبارت است از:

الف) مجمع عمومی

مجمع عمومی رکن قانونی و مرجع تصویب بودجه‌، عملکرد و آیین نامه های یاتا و متشکل از نمایندگان همه شرکت های عضو می باشد.

جلسات مجمع عمومی همه ساله و جلسات فوق العاده در هر زمان به دعوت کمیته اجرایی یا بنا به تقاضای حداقل  دو سوم اعضا تشکیل می شود. یکی از وظایف مجمع عمومی یاتا انتخاب رئیس یاتا است.

ب)  کمیته اجرایی

کمیته اجرایی متشکل از 25 نفر از اعضای فعال شرکت های حمل و نقل هوایی  است که توسط مجمع عمومی برای مدت سه سال انتخاب و بالاترین رکن اجرایی یاتا محسوب می شوند. ضمنا رئیس یاتا که توسط مجمع عمومی انتخاب می گردد‌، خود به خود عضو کمیته اجرایی محسوب می شود.

ج) کمیته های دائمی 

کمیته های مالی، حقوقی‌، فنی و ترافیک که به وسیله کمیته اجرایی انتخاب می شوند کمیته هایی هستند که به صورت دائمی بوده و باید به تائید مجمع عمومی برسند. این کمیته ها‌، زیر نظر کمیته اجرایی انجام وظیفه و در جریان امور سازمان‌، او را یاری می کنند.

یکی از موسساتی که زیر مجموعه کمیته دائمی یاتا می باشد موسسه تهاتری یا اتاق پایاپای یاتا (clearing house) است‌.

کلیرهاوس یا اتاق تهاتری از مفیدترین واحدهای یاتا محسوب می شود‌. این موسسه‌، حمل و نقلی را که با یک بلیت ولی با مشارکت چند متصدی حمل و نقل که هر کدام بخشی از آن را به عهده می گیرند و در مقابل بخشی از بهای بلیت را دریافت می کنند‌، تسهیل می کند‌. 

اتاق تسویه یاتا ( ICH )یک راه حل  برای تسویه صورت حساب بین خطوط هوایی و یا شرکت های مرتبط با خطوط هوایی و شرکای مسافرتی است. نهادهای غیر هواپیمایی نیز ممکن است برای خدمات ارائه شده از یکدیگر فاکتور بگیرند.

به عنوان مثال شخصی قصد دارد از تهران با پرواز ایران ایر به مقصد دوبی و از دوبی با پرواز اماراتی به مقصد پاریس پرواز نماید‌. به دلیل تاخیر ایران ایر‌، پرواز اماراتی خویش را از دست می دهد‌. اگر در همان روز، شرکت ایرفرانس از دوبی به پاریس پرواز داشته باشد‌. شرکت ایرفرانس‌، مسافر مزبور را سوار نموده بدون اینکه مسافر بلیت جدیدی خریداری نماید‌. شرکت ایرفرانس کوپن بلیت مسافر مزبور را به موسسه تهاتری یاتا ارسال و تقاضای طلب خویش را می نماید و امکان دارد که شرکت اماراتی نیز چنین طلبی کمتر یا بیشتر از ایرفرانس داشته باشد‌. در این صورت‌، اتاق تهاتری مبادرت به محاسبه پرداخته و تقاضای تسویه حساب می نماید‌. تعداد زیادی از شرکت های حمل و نقل هوایی عضو این اتاق هستند و شرکت هایی که عضو یاتا نباشند نیز می توانند در آن عضو شوند‌.

* کارشناس هوایی

منبع: تین نیوز